Nederlands dagblad column – Humane economie

Date:donderdag 16 maart 2023
Category:Columns

Humane economie

Veel hangt af van hoe wij de wereld bezien, vanuit welk perspectief. Dat geldt ook voor de economie. Wat ziet u als u iemand hoort spreken over de economie? Ik durf te wedden dat u dan geld ‘ziet’, stromen van geld, bedrijven, winkels. Misschien ziet u ook ‘markten’. Dat is wat de meeste mensen zien die ik daarnaar vraag. Maar kun je de economie ook anders zien?
Toen ik als wethouder bezig was, viel me op dat mijn ambtenaren overal markten zagen. Ging het over werk voor mensen met een beperking, dan zagen ze een slecht functionerende arbeidsmarkt. Wilde ik ingrijpen in een welzijnsorganisatie, wilden zij aanbesteden op de markt voor welzijn. Zei ik dat ik geen arbeids- en welzijnsmarkt zag, dan keken ze me vreemd aan. Want ik was toch ook econoom? Was ik niet blij dat ze door een economische lens naar de wereld keken? Nee, dus.

Om je heen zie je geen markten
Die zienswijze klopt gewoon niet. Ze is zelfs kwalijk want ze zorgt voor verkeerde beelden waarmee we elkaar voor de gek houden. Met allerlei narigheid van dien. Kijk eens met me mee vanuit de wereld die we dagelijks beleven. Dan zie je eigenlijk nauwelijks markten. Mensen praten met elkaar en doen van alles met en voor elkaar. Ouders zorgen voor kinderen, eten en drinken met vrienden, delen verhalen; we gaan samen naar de kerk, maken samen muziek, maken praatjes in de buurt, voeren actie en bedrijven politiek. Ikzelf ben iedere dag met collega’s en studenten bezig om kennis te ontwikkelen en te delen. Dat is allemaal waardevol. Dat is wat wij doen om waar te maken wat belangrijk voor ons is, zoals een gezinsleven, collegialiteit, een
geestelijk leven, muziek en wetenschap. En nu het opvallende: daar komt geen markt aan te pas. Kinderen betalen ouders niet voor hun diensten, en studenten kopen geen

Het draait om relaties, niet om transacties.

kaartje om de collegezaal binnen te komen. Als je goed kijkt, zal je opvallen dat wij alles wat wij echt belangrijk vinden, niet op een markt kopen; daar komt ook geen bedrijf of overheid aan te pas. Een geloof koop je niet, maar geloven doe je. Daar heb je veel voor over, daar doe je veel voor. Dat geldt ook voor een gezin, voor vriendschap, voor schoonheid, voor vertrouwen. Dat wat wij doen om waar te maken wat echt belangrijk voor ons is, noem ik de humane economie. In die economie realiseren wij ons mens-zijn. De andere economie, de economie met markten, bedrijven en organisaties is louter instrumenteel. Daar verwerven we de middelen waarmee we de goederen kopen die we nodig hebben voor de humane economie. Ik ga iedere zaterdag naar de markt om groenten en vis te kopen voor maaltijden met het gezin, en soms met vrienden. De groenten en de vis zijn de ingrediënten voor wat echt telt en dat is gezelligheid, samenzijn.

We rekenen vrijwel niet 

De humane economie draait om relaties, en niet om transacties zoals in de andere economie. In de humane economie gaat het erom dat we het goed hebben met elkaar, en veel minder om winst, inkomen en resultaten die tellen in de andere economie. In de humane economie rekenen we vrijwel niet. Jij doet wat voor mij en als het uitkomt doe ik iets anders voor jou. Jij vertelt mij wat en ik vertel jou wat. Zo gaat dat. En zo is het door de tijden heen vrijwel altijd gegaan. Zo leefden de jagers en verzamelaars met elkaar en zo leefden gemeenschappen door de eeuwen heen. En zo leven we nog steeds in onze gezinnen, in (kerk-)gemeenschappen, in sociale kringen. De humane economie is de economie van de Bijbel, van de Griekse filosofen, van het boeddhisme, van de islam. In die economie werken hebzucht en egoïsme averechts, is geldzucht meelijwekkend en bezit betrekkelijk. Zij die veel liefde delen zijn rijk en zij die geen liefde hebben zijn arm. Bezie je de economie zo, dan wordt die andere economie bedreigend en vervreemdend. Wij hebben haar nodig, maar de aandacht die de economie van het geld nu krijgt, is buitenproportioneel en leidt af van het waardevolle leven.

Questions about publications?Contact us!

When you have questions about our publications,
please contact us.

Go to the contactpage!

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten